برغم حاشیههای زیادی که توافق 25 ساله چین با کشورمان ایجاد کرد، متاسفانه در عمل این توافق، گشایش جدیدی برای تجارت با چین ایجاد نکرد، زیرا مقامهای پکن نهایتا تمایلی ندارند بطور یکجانبه انزوای اقتصادی ایران را بشکنند و تجارت خود با غرب را فدای تعامل اقتصادی با ما بکنند. سیاست «نگاه به شرق» زمانی جواب میدهد که ما از سر ناچاری به چین پناه نبریم، بلکه به عنوان بازیگری که امکان انتخاب داشته، با شرق وارد تعامل شویم. ما از شعار «نه شرقی و نه غربی» به سیاست «فقط شرقی» راضی شدهایم، غافل از اینکه تنها با سیاست «هم شرقی و هم غربی» است که میتوانیم تعاملی سازنده و عزتمندانه با چین داشته باشیم.
شکی نیست که سند همکاری 25 ساله با چین میتواند آغازی برای تغییراتی ژئوپولیتیک در منطقه و بازی برد-برد برای ما و چین باشد، ولی با توجه به سکوت مقام های چین و ادامه انزوای اقتصادی ایران، نمیتوان به عملی شدن توافق ها در کوتاه مدت امیدوار بود. متاسفانه یک نوع شکاف میان اظهارات و عملکردها وجود دارد و از یک سو گفته می شود که توافق همکاری 25 ساله در مراحل پایانی برای اجراست و چین آماده سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری در ایران است و از دیگر سو، در عمل حتی کوچکترین نقل و انتقالات مالی با مشکل روبروست.