از آغاز سالجاری، زنجیره‌ای از آتش سوزی‌ها در نقاط مختلف غرب و جنوب کشور و ادامه آن در روزهای اخیر که بخش هائی از جنگل زاگرس را به نابودی کشانده، کشورر ا با بحران زیست محیطی عمده ای مواجه ساخته است که تبعات آن دامنگیر زیستگاه های حیات وحش، گونه‌های جانوری، نخلستان‌ها، مراتع و باغات میوه شده است. این نخستین بار نیست که شاهد از بین رفتن هزاران هکتار از زمین‌های کشاورزی، مراتع و جنگل‌ها بوده‌ایم و متاسفانه بار دیگر حاکمیت نشان داد که در تامین امنیت زیست محیطی ناتوان است.

حفاظت از منابع ملی همچون جنگل‌ها و مراتع از مصادیق کالای عمومی است که حاکمیت موظف به تامین آن است. متاسفانه حاکمیت در کشور ما مشغول بنگاه‌داری و تصدی‌گری‌های اقتصادی و فرهنگی است و کرده و عملا از تامین کارآمد کالای عمومی باز مانده است. در همین حال حاکمیت نگاهی نامتقارن به تامین امنیت دارد و تمرکزی نامتقارن بر توسعه نظامی دارد. به قول پدرام سلطانی، «وقتی تعریف درستی از توسعه نداشته‌باشی، ماهواره با موشک بالستیک به فضا می‌فرستی و کپسول آتش‌نشانی با قاطر به زاگرس. وقتی تعریف درستی از توسعه داشته‌باشی بیشتر به جنگل می‌پردازی تا جنگ...»

تحولات هفته های اخیر در بازار انرژی حکایت از آن دارد که درآمدهای نفتی ما در سال آینده از ارقام پیش بینی شده کمتر خواهد بود. رقابت روسیه و عربستان برای صادرات نفت، به کاهش بی‌سابقه قیمت نفت انجامیده و در همین حال درگیرشدن کشورهای صنعتی با ویروس کرونا، چشم انداز نفی تری را برای تقاضای جهانی نفت ترسیم کرده است.

در همین حال، عدم توفیق ایران در جذب سرمایه گذاری خارجی در حوزه انرژی باعث شده که ما حتی نتوانیم ظرفیت‌های تولیدی موجود خود را حفظ نماییم. با توجه به اینکه ما برای اورهال چاه های نفتی کاملا به تجهیزات وارداتی وابسته هستیم، حفظ ظرفیت‌های تولیدی کشور مستلزم تعامل با شرکای غربی و واردات این تجهیزات است. به گزارش خبرگزاری رویترز، دستکم یک چهارم چاه های نفتی کشور تعطیل و یا در حال اورهال است و از 73 چاه نفتی که توسط شرکت ملی نفت اداره می‌شود، 17 چاه نفت درآمدزا نیست، در حالی که در سال 2016، تنها 4 چاه نفتی غیرفعال بود.

در شرایطی که پاندمی کرونا، تقاضا برای نفت خام را بیش از 30 درصد کاهش داده، عربستان و روسیه توافق کرده‌اند بالغ بر 10 درصد از حجم عرضه جهانی نفت را کاهش دهند.  الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه گفته است که وقتی تقاضا برای نفت به حالت عادی بازگشت، اوپک پلاس باید با تغییر استراتژی، در پی بازتعریف بازارهای هدفش باشد. هرچند با پایان خانه‌نشینی‌های اجباری، مصرف سوخت هم افزایش خواهد یافت، ولی احتمالا تا ماه‌ها شاهد ادامه نوسانات غیرقابل پیش‌بینی بهای نفت خواهیم بود و همین امر احتمالا به تعامل نزدیکتر روسیه و عربستان خواهد انجامید.

در پی تحریم های نفتی، ما عملا از گردونه تصمیم سازان اوپک خارج شده بودیم و اکنون با توجه به تحولات دو هفته گذشته روشن شده که ایران حقیقا جایی در اوپک پلاس ندارد و تحولات نفتی دوران پساکرونا را تعاملات و رقابت‌های نزدیک عربستان و روسیه و آمریکا پیگیری کرد. این تحولات تاکید مجددی است بر اینکه ایران باید با درونزایی و برونگرایی در پی شکوفا کردن تولید داخلی و جذب سرمایه گذاری خارجی باشد.

تاریخ هوانوردی کشور حاکی از بروز سوانح و اتفاقاتی است که منجر به از دست رفتن جان بیش از دو هزار نفر شده و این حوادث برای هواپیماهائی رخ داده که اکثرا متعلق به خطوط هوائی ایران و سازمان‌های ایرانی بوده اند. هرچند علت بروز چنین حوادثی نقص فنی و یا خطای انسانی عنوان می‌شود، ولی در بسیاری از موارد گزارش دقیق و کارشناسی ارائه نشده است. این امر در پی ضعف اطلاع‌رسانی و عدم شفافیت‌ها در خصوص سرنگونی هواپیمای اوکراینی به اوج رسیده است. اکنون سازمان هواپیمایی کشوری اتهام ورود ویروس کرونا توسط شرکت هواپیمایی ماهان و سازمان هواپیمایی کشوری در فضای مجازی را تکذیب کرده است. ولی آیا پس از ماجرای سرنگونی هواپیمای اوکراینی، کسی حرف های سازمان هواپیمایی کشوری را باور خواهد کرد؟

باید بپذیریم که ما در کنار چالش‌های فنی در صنعت هوانوردی، با چالش مدیریتی و اطلاع‌رسانی روبرو هستیم. البته این مشکل عمومی کشور است که در جریان حوادث هوایی جلوه بیشتری پیدا می‌کند. اگر عدم شفافیت و تناقض‌گویی‌هایی که در جریان سرنگونی هواپیمای اوکراینی رخ داد، در یک کشور توسعه یافته رخ داده بود، قطعا چندین مقام ارشد کشوری و لشکری برکنار می‌شدند ولی در کشور ما هیچ مقامی نه توضیخ قانع‌کننده‌ای داد و نه دلجویی شایانی صورت گرفت. باید توجه داشت خدشه‌ای که به وجه سازمان هواپیمایی کشور وارد شده، هم جنبه سیاسی و هم جنبه اقتصادی داشته و خواهد داشت.