ماه گذشته مقام‌های صندوق ضمانت صادرات اعلام کردند ضمانت‌نامه‌های این صندوق مورد پذیرش گمرک قرار می‌گیرد. رئیس گمرک هم بر پذیرش این ضمانت‌نامه‌ها تاکید دارده ولی در عمل مشکل حل نشده و مراجعه کنندگان به گمرک با در بسته مواجه می شوند. اکنون چندین سال است که مطالبه فعالان اقصادی از گمرگ این بوده که ضمانت‌نامه های صندوق ضمانت صادرات برای کالاهای ورود موقت (که بعد از پردازش مجدد صادر می شود) را بپذیرند ولی برغم پیگیری‌های وزیر صمت و نظر مساعد وزیر اقتصاد، هنوز این مهم به درستی اجرایی نشده است.

تسهیلات صادرات روی دیگر سکه تسهیلات تولید است ولی شاهدیم که همزمان با انزوای اقتصادی و سیاسی کشور، حجم صادرات نیز کاهش یافته است. بررسی آمار تجارت خارجی برای سه ماه نخست سال نشان می دهد که صادرات کالاهای غیر نفتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 45 درصد کاهش داشته است، و بر همین اساس حجم تجارت خارجی کشور در بهار امسال حدود 14 میلیارد دلار بوده که از این مقدار، رقم صادرات غیرنفتی شش میلیارد دلار است که حاکی از نصف شدن درآمد صادراتی کشور نسبت به سال گذشته است. به عبارت دیگر، در سه ماهه نخست سال، 22 میلیون تن کالا به ارزش 6.3 میلیارد دلار صادر شده که در مقایسه با 11 میلیارد دلار سال قبل نشان دهنده کاهشی 45 درصدی به لحاظ وزنی، و افتی 44 درصدی به لحاظ ارزی است.

در کشور ما منازعات زیادی بر سر اولویت توسعه اقتصادی بر توسعه سیاسی صورت گرفته و این نزاع باعث جناح‌بندی‌های حزبی و سیاسی نیز شده است. تفکیک توسعه به اقتصادی و سیاسی اما به لحاظ روش شناختی رویکرد درستی نیست، زیرا اگر هدف، آبادانی و سعات شهروندان باشد، نباید اولویتی میان یک نوع از توسعه قائل شد و در واقع باید از توسعه متقارن سخن گفت. اگر هدف رسیدن به توسعه پایدار باشد، باید نگاهی متوازن به حوزه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی و نظامی داشت و به بها یا بهانه تولید قدرت، از تولید ثروت غافل نشد.    

پیشتر از لوزم توجه به سه تقارن سخن گفته بودیم: «تقارن فن‌آوری و مدیریت»، «تقارن توسعه اقتصادی و توسعه نظامی»، «تقارن دیپلماسی و نظامی‌گری». در سالهای اخیر اما، برخی تولید قدرت را به گونه ای غیرمتقارن تعریف کرده اند و با تکیه بر نظامی گری، از توسعه اقتصادی و سیاسی غافل شده اند. نگاهی به گزارش پایداری و توسعه یافتگی ایران در جهان نشان می دهد که توسعه پایدار مستلزم توجه به شاخص هایی وسیع، از مقابله با فقر گرفته تا توجه به کیفیت زیر ساخت‌های کشور و مقابله با آلودگی های زیست محیطی می باشد.

بانک مرکزی اعلام کرده، زمان ایفای تعهدات ارزی سال 98 که پایان تیر ماه اعلام شده بود، تمدید نمی‌شود و کلیه صادرکنندگان موظفند در روزهای آینده تعهدات ارزی خود را اجرایی کنند والا با مجازات‌هایی همچون تعلیق کارت‌های بازرگانی روبرو خواهند شد. با توجه به مشکلاتی که صادرکنندگان طی یک سال گذشته با آن مواجه بوده اند، این زمانبندی به هیچوجه واقع بینانه نیست و باید دستکم تا پایان مهر ماه تمدید شود.

از یک سو با فشارهای تحریمی و چالش های نظام بانکی روبرو هستند و از دیگر سو تصدی‌گری‌های دولت و خودتحرمی‌ها هم باعث شده که فعالان اقتصادی، ناچار به صادرات با اعمال شاقه شوند. به جای محدود کردن واردات و مشروط کردن صادرات و خائن خطاب کردن صادرکنندگان، دولت باید در پی رفع انزوای اقتصادی و بانکی کشور و پایان دادن به خودتحریمی ها باشد.

نامه تبریک غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران به رئیس مجلس یازدهم تاکید مجددی بود بر اهمیت نقش مشورتی بخش خصوصی به مجلس؛ نقشی که متاسفانه چندان از سوی سیاستگذاران جدی گرفته نشده است. اتاق بازرگانی امیدوار است مجلس یازدهم مشاوره با بخش خصوصی را جدی‌تر گرفته و در وضع قوانین اقتصادی ملحوظ نماید.

متاسفانه هنوز در کشور ما بر سر بدهیات اقتصادی اختلاف نظر هست و این بی توجهی به اصول اولیه بازار باعث شده که سیاستگذاری های اقتصادی ما در راستای تقویت تولید و توسعه تجارت نباشد. توجه به نظرات فعالان اقتصادی و توصیه های اتاق بازرگانی می تواند یادآوری برای این بدیهیات اقتصادی باشد. در این میان، اتاق بازرگانی باید یک رویکرد موازدی را دنبال کند: از یک سو قانونگذارن را تشویق به حذف قوانین بازدارنده فضای کسب و کار نماید و از سوی دیگر، در تعامل با مردم تلاش نماید تا مخالفت با تصدی‌گری و بنگاه داری دولت به یک مطالبه عمومی تبدیل شود.