کاهش یارانه بنزین چه تاثیری بر وضعیت اقتصادی طبقات مختلف در کشورمان گذاشت؟ قرار بر این بود که این سیاست در جهت کمک به قشر آسیب پذیر باشد، ولی نگاهی به تاثیر سیاست هایی که در پائیز سال گذشته اتخاذ شد، نشان می دهد که باز هم دهک های پایین بیشترین آسیب را دیده اند. نمودار زیر چهار سناریو از چهار دهک اقتصادی کشور را ترسیم می کند. 

بیشتر بخوانید:

یارانه بنزین و دهک‌های فراموش شده

کاهش یارانه بنزین، هیاهویی برای هیچ؟

وزیر ارتباطات ‌و فناوری اطلاعات در مراسم افتتاحیه الکامپ 25 گفت: از طریق برنامه اشتغال و طرح نوآفرین تا سال آینده، ۶۸ هزار شغل ایجاد می‌شود تا رویای تحقق ایران هوشمند به واقعیت تبدیل شود. سخنان آقای آذری جهرمی به طور خاص از این زاویه دلگرم کننده است که سرمایه گذاری در حوزه استارت آپ ها و شرکت های دانش بنیان می تواند پاسخ مناسبی باشد به معضل بیکاری فارغ التحصیلان کشور. گزارش های مرکز آمار کشور حاکیست در بهار امسال، نرخ بیکاری افراد 10 ساله و بزرگتر، 10.8 درصد بوده که نسبت به فصل مشابه در سال قبل، 1.3 درصد کاهش نشان داده، ولی نسبت بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه به کل جمعیت بیکاران کشور، 4 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و به 43 درصد رسیده.

هرچند رشد اقتصاد دانش بنیان، از تعداد فرصت های شغلی در بخش خدمات می کاهد، ولی در عوض، با باز کردن افق های جدیدی بر روی اقتصاد کشور، به ایجاد بازارهای جدید و فرصت های جدید شغلی می انجامد و ارزش افزوده بیشتری را نیز برای اقتصاد کشور به ارمغان می آورد.

 هر چند شکاف درآمدی لزوما به معنی وخامت وضعیت اقتصادی نیست، ولی تعمیق شکاف طبقاتی در کنار افزایش مشکلات معیشتی طبقه آسیب پذیر، زمینه ساز آشوب های اجتماعی است و از همین رو، سیاستمداران باید آمار و ارقام مربوط به شاخص های نابرابری طبقاتی و ضریب جینی را جدی بگیرند.

البته مهم تر از تعمیق شکاف درآمدی، انحصار و نبود فرصت های لازم برای تحرک اجتماعی (social mobility) است که این امر باعث ایجاد احساس نابرابری می شود. به گفته موسی غنی نژاد، در کنار نابرابری، احساس نابرابری هم در جامعه ما رو به فزونی است، و این احساس،  از خود نابرابری هم خطرناکتر است چون کشنده انگیزه کار و فعالیت سالم و مشوق رانت‌جویی است. غنی نژاد تاکید می کند که ریشه احساس نابرابری در مداخله گری های اقتصادی دولتی است که به توزیع رانت و گسترش فساد می‌ انجامد.

فقر، این مهمان ناخوانده، اخیرا زنگ درهای بیشتری را به صدا درآورده و به یک دغدغه اساسی برای کشورمان تبدیل شده است.  به واسطه ماهیت چند وجهی فقر، علت پیدایش، ادامه و تشدید آن در یک جامعه نیاز به بررسی های پیگیر کارشناسانه و بازبینی در عمق مسائلی مانند کاهش یا افزایش آن، توزیع عادلانه درآمد، بهبود یا عدم بهبود وضعیت رفاهی جامعه و مهم تر از آن، تاثیر سیاست های دولت در روند فقر زدائی دارد.    

گزارش بانک جهانی درباره فقر در ایران نمایانگر افزایش فقر بین سال های 2012 و 2016 میلادی است و گزارش های اخیر مرکز پژوهش های مجلس نیز حاکی از افزایش شدت فقر و کاهش قابل توجه قدرت خرید خانوار در کشور است.  این مرکز در گزارش برآورد خط فقر 6 ماهه نخست سال 1397،  بالاترین خط فقر ماهیانه را برای شهرستان تهران با رقم دو میلیون و ۸۵۰ هزار تومان در تابستان امسال اعلام کرد. بر اساس این گزارش، در حالی که در بهترین حالت درآمدهای خانوار در تابستان ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۷ ثابت مانده، خط فقر مطلق برای یک خانوار چهار نفره در شهرستان تهران ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافته است، که این رقم برای فقرا رقم قابل ملاحظه ای است، و با توجه به افزایش قیمت ها، انتظار می رود که خط فقر تا پایان سال افزایش قابل ملاحظه ای داشته باشد.