حسین حیدری، عضو هیات علمی موسسه گیاه پزشکی کشور در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین خاطرنشان کرد: سازمان میادین میوه و تره‌بار سفارش یک پروژه در خصوص تعیین میزان سموم باقی‌مانده در محصولات کشاورزی را به موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی و دیگر سازمان‌های متولی می‌دهد. اما نتیجه این گزارش، محرمانه اعلام شد که این امر نشان می‌دهد میزان آلودگی و سموم باقی‌مانده در محصولات کشاورزی در بازارهای میادین میوه و تره بار بالا بوده است.

مرجوع شدن صدها تن محصولات کشاورزی صادراتی (از فلفل دلمه‌ای گرفته تا سیب زمینی و کیوی و غیره) در روزهای گذشته خبرساز شده و موضوع استفاده از سموم غیراستاندارد و با ماندگاری بالا در محصولات کشاورزی را دوباره به سرخط خبرها بازگردانده و باعث نگرانی های بسیاری در جامعه شده است. محصولات کشاورزی صادر شده با عنوان «غیر استاندارد بودن» از کشورهای روسیه، پاکستان، هند، ترکمنستان و تاجیکستان بازگشت داده شده ولی همین محصولات به طور گسترده در کشور مصرف می شود. اکنون سالهاست که اتاق بازرگانی و کشاورزی تهران هشدارهای مکرری نسبت به استفاده از سموم غیراستاندارد در تولید محصولات کشاورزی به وزارت کشاورزی داده، اما تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است.

لایحه 3600 هزار میلیارد تومانی بودجه 1401 با تاکید رئیس جمهور بر ثبات اقتصادی کشور به عنوان نخستین هدف، و تولید و اشتغال همراه با شفافیت و عدالت و اصلاح ساختار به عنوان محور، و پس از آن اصلاح نظام بانکی و بهبود فضای کسب و کار با امید به رشد 8 درصدی اقتصاد درقالب بودجه ای بدون کسری تقدیم مجلس شده است.

گذار از کسری بودجه اما بیشتر یک آرزوست تا واقعیت. با توجه به وضعیت تحریم‌ها و ناتوانی در فروش نفت و یا تن دادن به فروش نفت با تخفیف یک میلیارد دلاری، ما نمی توانیم پیش از رسیدن به توافقهای جدیدی هسته‌ای، روی درآمد نفتی حساب باز کنیم. در این شرایط، ادامه تخصیص بودجه‌های میلیونی به نهادهای دولتی و شبه دولتی هیچ توجیهی ندارد و همانطور که حمیدرضا صالحی یادآور شده، باید در کنار واگذاری شرکت‌های دولتی، در پی جلوگیری از کسری تراز عملیاتی، اصلاح تدریجی حامل‌های انرژی و ایجاد عدالت در گستره پایه مالیاتی بود.

رضا فاطمی‌ امین، وزیر صمت، می‌گوید تولید خودروی ایرانی در دیگر کشورها از سر گرفته خواهد شد. فاطمی امین از صادرات 30 درصد از خودروهای تولید داخل (در افق توسعه 1404) سخن گفته و راه‌اندازی و توسعه خطوط تولید خودرو در خارج از کشور را در دستورکار وزارت صمت قرار داده است. ولی با توجه به انزوای اقتصادی و سیاسی کشور و نیز سابقه شکست‌خورده سرمایه‌گذاری‌های خودروسازان ما در کشورهایی همچون سنگال و سوریه و ونزوئلا، آیا می توان امیدی به برنامه جدید وزیر صمت داشت؟

فاطمی‌ امین گفته به‌جای صادرات خودروی کامل که ممکن است با برخی موانع تعرفه‌ای محدود شود، می‌توانیم قطعات خودرو به کشورهای نظیر سوریه، عراق، سنگال و جمهوری آذربایجان بفرستیم که موانع تعرفه‌ای نداشته یا کمتر این مشکلات را دارد. اما همانطورکه تجارت‌نیوز پوشش داده، واردات خودروهای ایرانی به سوریه ممنوع شده و عراق خودروهای ایرانی را نپذیرفته است. خط تولید خودرو در سنگال به این دلیل آغاز به کار نکرد که زیرساخت لازم را نداشت و کشورهایی چون عراق و آذربایجان خودروهای دیگری را جایگزین ایران کرده‌اند. وضعیت نابسامان اقتصادی ونزوئلا هم باعث شده که این کشور شریک مطمئن تجاری نباشد.

در حالی که گزارش ها حاکی از آن است که ایران به دلیل وجود تحریم ها به مدت سه سال از تولید 1.8 میلیارد بشکه نفت و درآمدی معادل بیش از 100 میلیارد دلار محروم شد، اخیرا به دنبال اعلام آقای رئیسی  مبنی براین که که فروش نفت با وجود تهدید ها و تحریم ها شرایط خوبی دارد و صادرات نفت و میعانات گازی افزایش یافته است، عضو هیات رئیسه کمیسیون انرژی مجلس، حسین حسین زاده نیز با استناد به گزارش های موسسات بین‌المللی و شرکت‌های ردیابی نفتکش از افزایش قابل ملاحظه صادرات نفت ایران خبر داد و آن را نتیجه اقدام‌های انجام شده خواند. آنچه اما آقای حسین‌زاده به آن اشاره نکرد، علت این افزایش به دلیل فروش نفت به چین و کشورهائی مانند ونزوئلا، نیجریه و لیبی با تخفیف و امتیازاتی است که باعث شده این کشورها بدون توجه به ریسک تحریم‌ها به واردات نفت خود از ایران ادامه دهند. 

گزارش‌ها حاکی است که ایران ماهی 15 میلیون بشکه نفت تنها به چین صادر می‌کند و بابت فروش هر بشکه بین 5 تا 6 دلار تخفیف می‌دهد که ادامه این وضعیت منجر به تخفیف سالانه معادل 30 هزار میلیارد تومان تنها به چین می‌شود. به گفته حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادر کنندگان فرآورده های نفتی، ایران مجبور است به مشتریانش تخفیف نفتی بدهد، زیرا کشورها حاضر نیستند ریسک تجارت با ایران را به جان بخرند و از این رو ایران مجبور است تخفیف هائی اعمال کند تا خرید نفت برای مشتریان جذاب شود و ریسک آن ارزش داشته باشد.

گزارش ها حاکی از افزایش چهل درصدی صادرات نفت ایران به چین است. براساس گزارش موسسه کپلر، در ماه گذشته نوامبر سال جاری میلادی، حدود 18 میلیون بشکه نفت که معادل 600 هزار بشکه در روز بوده به چین صادر کرده ایم که این رقم حاکی از افزایشی 40 درصدی صادرات نفت به چین نسبت به ماه پیش از آن است. این حجم از صادرات، بیشترین مقدار پس از ماه اوت محسوب می شود. بخشی از این افزایش با تخفیفهای ایران به چین مرتبط است و بخشی از آن هم به تحولاتی مربوط می شود که به شدت به آینده مذاکرات اتمی ما با قدرتهای جهانی گره خورده است. برخی از ناظران مسائل انرژی معتقدند که افزایش حجم صادرات نفتی ما ممکن است در ماه‌های آینده کاهش یابد که این امر از سوی به علت تحولات سیاسی و سخت‌گیری‌ها درخصوص فعالیت پالایشگاه‌های مستقل، و از سوی دیگر به علت کاهش تقاضا به دلیل رکود ناشی از دوباره اوج گرفتن پاندمی کرونا خواهد بود.

مرکز آمار ایران نرخ تورم سالانه در مهر ماه سال جاری را بیش از 45 درصد اعلام کرده است که به رغم کاهشی معادل چهار دهم درصد حاکی از آن است که با احتساب تورم نقطه ای مواد خوراکی درحدی بیش از 60 درصد، در این ماه خانواده ها همچنان ناچار به پرداخت 39 درصد بیشتر برای تهیه نیازهای خود بودند. از سوی دیگر، آمارهای بانک مرکزی نیز حاکی از 3921 هزار میلیارد تومان میزان نقدینگی و رشد 39 درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته است، که به باور کارشناسان اقتصادی یکی از عوامل افزایش نرخ ارز و ایجاد موانعی دیگر برای رشد تولید، اشتغالزائی و سایر فعالیتهائی است که به بهبود اقتصاد کشور می انجامد.

بحث نقدینگی و تورم در شکلی بسیار ملموس برای مردم عادی کشورمان بروز میکند و از همین روست که مسئله تورم تنها یک موضوع اقتصادی نیست و ابعاد و پیامدهای سیاسی و اجتماعی عمیقی دارد. گزارش رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از بررسی روند متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب در مناطق شهری در آبان ماه امسال نشان می‌دهد که متوسط قیمت بیش از 83 درصد اقلام منتخب در این گزارش فراتر از حد بحران است و طی یک سال گذشته، قیمت بعضی اقلام همچون پنیر ایرانی تا 79 درصد تورم نشان داده است.

قائم مقام مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید برای رسیدن به توافق با ایران فرصت زیادی باقی نمانده است. انریکه مورا پس از نشست کمیسیون مشترک برجام (در وین) گفت تنها چند هفته فرصت باقی مانده تا ایران به یک توافق با قدرت‌های جهانی دست یابد و طرف های اروپایی امیدوارند در مذاکرات وقفه ای حاصل نشود. علی باقری دیپلمات ارشد کشورمان گفته است که بعد از یک وقفه چند روزه، مذاکرات را ادامه خواهیم داد. مقام های اروپایی خواستار پیگیری سریع مذاکرات از سوی ایران هستند و معتندند اکنون تمام مطالبات مطرح شده حرف دیگری باقی نمانده است.

آخرین دور مذاکرات اتمی به درخواست هئیت ایرانی با وقفه روبرو شده ولی هم مقام های چینی و هم طرف‌های غربی امیدوارند مذاکرات پیش از پایان سال جاری میلادی از سر گرفته شود. ذر حالی که فرصت برای تیم مذاکره‌کننده ما رو به اتمام است، در داخل قیمت دلار نوسانات ملایمی داشته که این امر حاکی از بدبینی بازار به نتیجه بخش بودن مذاکرات است. مریم محبی، کارشناس بازارهای مالی در گفت‌و‌گو با تجارت‌نیوز درباره پیش‌بینی قیمت ارز گفت: قیمت دلار در هفته آینده تنها به نتیجه مذاکرات بستگی دارد و نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از آن داشت.

دور هفتم مذاکرات هسته ای ایران با گروه 4+1 که نخستین دور مذاکرات دولت سیزدهم با این گروه بود با واکنش طرف های مقابل به بسته پیشنهادی کشورمان و در حالی که آن را زیاده خواهی و زیاده روی ایران در مذاکرات خواندند، پایان یافت، و با این که به برخی تعبیرها این پایان ناگهانی می تواند نشانی از شکست مذاکرات وین باشد، و حتی به گفته علی باقری، مذاکره کننده ارشد کشورمان، طرف های اروپائی از برخی پیشنهاد های ایران ناراضی بودند، نهایتا قرار شده که مذاکرات در اواخر هفته جاری دوباره از سر گرفته شود.  آنچه، اما در آغاز این مذاکرات و پیش ازگفت و گو میان طرفین برای کارشناسان و تحلیل گران حائز اهمیت است تمرکز برعنوان این مذاکرات است که از «مذاکرات هسته ای» یا «مذاکرات احیای برجام» به «مذاکرات لغو تحریم ها» تغییرکرده است.

همه اتفاق‌نظر دارند که اولویت ما در مذاکرات باید  رفع تحریم‌ها باشد. اصولا اعمال تحریم‌ها هم برای بازگرداندن ما به مذاکرات بوده و هیچ یک از طرف‌ها هم اختلاف نظری در اینباره ندارند. مسئله بر سر میزان پذیرش اصول و بازگشت به توافقهای قبلی است. بنظر میرسد آنچه که حتی چینی‌ها و روس‌ها را متعجب کرده اینست که مذاکره کنندگان ما بجث رفع تحریم‌ها را نه به عنوان نتیجه مذاکرات، بلکه عملا به عنوان پیش‌شرط مذاکرات عنوان کرده اند. در این میان اما وضعیت اقتصادی کشور در سراشیبی اضمحلال بیشتر قرار دارد.