به اشتراک بگذاریدیک سال از فاجعه پرواز 752 می‌گذرد، ولی مسئولان مربوطه هنوز از ارائه تصویری قانع کننده از آن لحظات منحوس امتناع کرده‌اند. نخستین خبر از علت این سانحه، نقص فنی اعلام شد، و تنها پس از فشارهای بین المللی و افشا شدن اسناد غیرقابل انکار بود که ستاد کل نیروهای مسلح، شلیک موشک سپاه به هواپیمای اوکراینی را تائید کرد. اکنون پس از گذشت یک سال از فاجعه، بیانیه سپاه حتی اشاره‌ای به «خطای انسانی» هم نمی‌کند و تنها «ماجراجویی‌های تروریستی آمریکا» را عامل این فاجعه قلمداد می‌نماید. آیا می‌خواهیم باقی سوءمدیریت‌ها و فسادها را هم به ماجراجویی‌های استکبار جهانی مرتبط کنیم؟
در ساعات بامدادی 19 دی 98، پرواز 176 با دو موشک منهدم شد، ولی در ساعات و روزهای پس از این فاجعه، پنهانکاری و فریب‌کاری مسئولان مربوطه، هزاران موشک به اعتماد عمومی شلیک کرد و وحدتی که پس از شهادت سردار سلیمانی ایجاد شده بود را در هم شکست. مردمی که در ساعات و روزهای پس از این حادثه به مسئولان هوا-فضای کشور اعتماد کردند و فرضیه انهدام هواپیما را جنگ روانی دشمنان دانستند، پس از اعتراف سردار حاجی‌زاده، در یک بُهت عمیق فرو رفتند و اکنون می‌پرسند که حفظ آبروی عده قلیلی که باعث بروز فاجعه شدند، مگر چه اهمیتی دارد که نظام حاضر است چنین هزینه‌ای بپردازد؟
تاکنون آنچه فاجعه هواپیمای اوکراینی به دنبال داشته، افزایش هزینه های اقتصادی و اجتماعی است که مردم و نظام برای پنهان‌کاریها و فرافکنی‌های عده قلیلی می‌پردازند. عدم قبول مسئولیت در ارتکاب اشتباه، عدم شفافیت در بازگو نمودن چرائی شلیک موشک به هواپیما و عدم شفافیت دربازخوانی جعبه سیاه، نه تنها داغ بازماندگان را سوزان‌تر کرده، بلکه ضربه مهلکی به سرمایه اجتماعی وارد نموده و فاصله مردم را از نظام افزایش داده است. در شرایط کنونی که مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور به اندازه کافی از مردم کشورمان انرژی گرفته، صداقت و همدلی مسئولان بلندپایه نظام می توانست مرهمی بر زخم‌های اجتماعی باشد.
پرداخت 150 هزار دلار غرامت برای هر یک جان از دست رفته، اما برای خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکرائینی عدالت نیست و آنها قبل از هر چیز به دنبال معرفی و مجازات عاملان شلیک به هواپیما هستند، و به همین منظور با حضور در دادسرای نظامی تهران خواستار رسیدگی به پرونده شکایات خود شده‌اند. به دنبال این اعتراضات است که آقای روحانی با اشاره به شفاف ساختن همه زوایای حادثه برای اطلاع عموم می‌گوید مسببین این حادثه باید محاکمه شوند و حتما قوه قضائیه نیز به دنبال آن خواهد بود. دولت اوکراین نیز با همکاری و شراکت کشورهای آسیب دیده پیش از مذاکره در مورد غرامت، خواستار یافتن حقیقت و چگونگی وقوع این سانحه و شلیک موشک به هواپیما و اجرای عدالت در مورد عوامل آن است.
با این که قیمت‌گذاری برای جان انسان‌ها کار آسانی نیست، اما سازمان بین‌المللی هوانوردی غیر نظامی در تلاش برای کمک به نیازهای قربانیان سوانح هواپیمائی و خانواده‌هایشان در روبروئی با حوادث غیر منتظره و فاجعه‌بار هوائی طی سال ها با تصویب قطعنامه هائی از کشورهای عضو خواستار تعهد برای حمایت از قربانیان سوانح هوائی شده است. در این راستا بسیاری از کشورها با قبول چنین قطعنامه‌هائی پایبندی خود را به مقررات بین‌المللی برای مقابله با حوادث هوائی و غرامت پردازی به قربانیان حوادث و خانواده هایشان نشان داده اند. به عنوان نمونه در سال 2001 میلادی، پرواز 1812 شرکت هواپیمائی سیبری بر اثر اصابت موشک های اوکرائینی که در حین رزمایش نظامی پرتاب شده بود سرنگون شد و همه مسافران و خدمه هواپیما جان خود را از دست دادند. به دنبال این حادثه، دولت اوکرائین با قبول مسئولیت مجبور به پرداخت 15 میلیون دلار به بازماندگان قربانیان این حادثه شد.
برخی حوادث در تاریخ هوانوردی اما بعضا حاکی از انکار مسئولین حادثه و عدم پاسخگوئی است که به رغم تحقیقات کارشناسانه و شفاف بودن شواهد از پرداخت به قربانیان شانه خالی کرده اند. غالبا کشورهائی در این طبقه بندی قرار می‌گیرند که شیوه حکومتی شفافی ندارند. نمونه بارز آن سرنگونی هواپیمای مالزی در سال 2014 توسط یک موشک روسی است که باعث از دست رفتن جان 283 مسافر، از جمله 80 کودک، و 15 خدمه هواپیما شد، اما روسیه هرگونه دخالت در این حادثه را انکار کرد و از پرداخت غرامت خودداری نمود و دولت مالزی ناگزیر به پرداخت غرامت به بازماندگان قربانیان شد.
متاسفانه پنهانکاری، کتمان حقیقت، عدم شفافیت، و توجیه‌های غیر منطقی، دردناک بودن حادثه سرنگونی هواپیمای اوکرائینی را صد چندان کرد، و برای مردم و نظام، هزینه‌هایی بسیار فراتر از سقوط هواپیما داشت. مردمی که اعتماد خود را به مسئولان از دست داه‌اند می‌پرسند، اگر ماجرا، بازتاب و فشار بین‌المللی نداشت، آیا عزیزان سپاه هرگز مسئولیت سقوط هواپیما را می‌پذیرفتند؟ اکنون در آستانه سالگرد این حادثه و در حالی که سخنگوی قوه قضائیه تحقیقات در مورد پرونده سرنگونگی این هواپیما را تکمیل شده اعلام کرده و گفته است که تا پایان دی به دادگاه ارسال خواهد شد، باید دید که با بسته شدن پرونده دادگاهی این حادثه، آیا این پرونده در افکار عمومی نیز بسته خواهد شد؟
