به اشتراک بگذاریدبه دنبال تصویب واکسن کرونا توسط سازمان های مسئول در چند کشور دنیا، بار دیگر نگرانی از عدم دسترسی یکسان به این واکسن، به ویژه توسط کشورهای فقیر جهان مورد بحث قرار گرفت. برغم راه اندازی کوواکس توسط سازمان بهداشت جهانی برای دستیابی عادلانه جهانی به این واکسن، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، با تاکید بر اهمیت داشتن نظام‌های سلامت توانمند برای همه کشورها در ارائه خدمات با کیفیت به جمعیت خود، یادآور شده که بطور کلی واکسن باید به عنوان یک کالای عمومی برای همه مردم جهان و به دور از ملی‌گرائی باشد. کوواکس نیز پیشتر نسبت به احتکار واکسن توسط کشورهای ثروتمند ابراز نگرانی کرده بود.
حدود دو ماه پیش، سازمان غذا و داروی کشور با همکاری وزارت بهداشت و بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا توافقنامه ای به اتحادیه بین المللی واکسن فرستاده بود تا به دنبال آن بانک مرکزی اقدام به پیش پرداخت برای خرید واکسن کرونا نماید. پس از آن وزیر بهداشت از تامین واکسن کرونا از طریق خرید از کوواکس، و قرارداد با دو شرکت خارجی سخن گفته بود. اما عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی، می گوید به دلیل فشارهای آمریکا بر بانک‌های اروپائی، آن ها از کار با ایران ترسیده‌اند و در صورتی حاضر به دریافت پول هستند که مجوز اختصاصی توسط آمریکا صادر شود. این درحالیست که سخنگوی کوواکس می‌گوید هیج مانع قانونی برسر راه ایران برای خرید واکسن کرونا ازطریق کوواکس وجود ندارد، زیرا مجوز آن از سوی آمریکا صادر شده است.
اخیرا، رئیس جمهور به وزیر بهداشت دستور خرید واکسن از یک کشور را صادر نمود، اما نامی از آن کشور برده نشد. سخنگوی وزارت بهداشت اما گفته است ایران برای خرید واکسن کرونا با هندوستان، چین و روسیه در حال رایزنی است و مدعب شده دلیل تحریم‌های آمریکا مبادلات ارزی برای خرید این واکسن ها و حتی واریز حق مشارکت ایران در کوواکس نیز با مشکل مواجه است. بنابراین، بنظر می‌رسد با اظهارات مسئولان در مورد عدم دسترسی به واکسن از طریق کوواکس، بار دیگر صحبت از دو شریک سنتی یعنی چین و روسیه و البته هند به میان آمده است.
سعید نمکی نیز گفته به دستور رئیس جمهور، برغم تحریم‌ها، بحث تامین واکسن از خارج از کشور با جدیت دنبال می‌شود. اما کوواکس صریحا گفته که برای خرید واکسن کرونا تحریمی وجود ندارد و بررسی ها نیز نشان می دهد که درحال حاضر، ایران با هیچ گونه مشکل قانونی برای تهیه واکسن کرونا مواجه نیست. افزون برآن، در حالی که عبدالناصر همتی با اصرار، مشکل نقل و انتقال پول برای خرید واکسن را برگردن تحریم‌ها می‌گذارد و از کسانی که می گویند واکسن کرونا شامل تحریم ها نیست به شدت انتقاد می کند، یک عضو کمیته علمی ستاد مبارزه به کرونا گفته تحریم‌ها هیچ تاثیری در توزیع واکسن کرونا نخواهد داشت، و اتحادیه واردکنندگان دارو نیز ادعای همتی را رد کرده و می‌گویند برای انتقال ارز و واردات دارو و اقلام پزشکی هیچ مشکلی وجود ندارد.
در همین حال سخنان مسئولان کشور در این زمینه با یکدیگر همخوانی ندارد و معلوم نیست اشکال واقعی عدم دریافت واکسن در کجاست. اخیرا پس از اظهارات یکی از مسئولان ستاد مقابله با کرونا مبنی براینکه ایران به کواکس گفته واکسن فایزر را نمی‌خواهد زیرا ایران به زنجیره سرد منفی 70 درجه در هواپیماها و سیستم حمل و نقل دسترسی ندارد، وزیر راه و شهرسازی تصریح نمود که ایران برای جابجائی واکسن کرونا مشکلی ندارد و آماده انجام آن در هر لحظه می‌باشد. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز زنجیره سرد مورد نیاز برای واکسن فایزر را یک ضعف فناوری خواند و گفت واکسن‌های تائید شده با دمای نگهداری بالاتر و شرایط زنجیره سرد آسان تر و در دسترس، مزیت نسبی دارند.
با این که وزیر بهداشت به مردم اطمینان داده که واکسنی که وارد ایران می‌شود از مطمئن‌ترین منابع خواهد بود و قبلا جواب خود را پس داده، اما هنوز امنیت واکسن‌های چینی و روسی قطعا مشخص نشده و رویکرد ما به این دو کشور، این سئوال را برمی‌انگیزد که مردم ما تا کجا باید هزینه انزوای سیاسی کشور را بپردازند؟ مقامهای وزارت بهداشت می‌گویند این وزارتخانه از ابتدا از بازی های سیاسی و چالش ها و حاشیه ها دور بوده و اقدامات خود را با برنامه ریزی پیش برده، ولی واقعیت این است که مردم عادی کشورمان همیشه هزینه‌های تصمیمات اشتباه مسئولانمان را پرداخته‌اند، که البته در این زمینه، پای جان انسان ها در میان است و البته پای مفسدان و سودجویان نیزباز شده و با آغاز واکسیناسیون در برخی کشورها، تبلیغات و پیش فروش تورهای گردشگری برای دریافت واکسن نیز به راه جدیدی برای سوء استفاده مالی تبدیل شده است.
متاسفانه از ماه‌ها پیش از تهیه و تصویب جهانی واکسن کرونا، ما فرصت‌های برنامه ریزی برای تهیه اعتبارات و روش های لازم برای دسترسی به واکسن را از دست دادیم، و با این که کشورهای دنیا حتی پیش از تولید واکسن کرونا، با هدف تهیه و دسترسی به آن تمهیداتی اندیشیده و برنامه‌هائی را به جریان انداخته بودند، ما با اصرار بر این که تحریم‌ها مانع از دسترسی ما به این واکسن می‌شود، هیچ اقدامی انجام ندادیم. درحالی که آلمان، فرانسه، ایتالیا و چند کشور دیگر اروپائی با همکاری یکدیگر درحال انجام اقداماتی برای واکسیناسیون ملت‌های خود هستند، ما هنوز با مشکلات جابجائی ارز، ضعف زیرساختی، و برنامه نامشخص دسترسی به واکسن و از همه مهمتر، عدم شفافیت در چرائی مشکل ورود واکسن به کشور روبرو هستیم.
