به اشتراک بگذاریدبر اساس لایحه بودجه 1400، در بند 25-5 تبصره 14، مبلغ 26.3 هزار میلیارد تومان به وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اختصاص یافته و پیش‌بینی شده که این رقم، صرف موارد متعددی از جمله بیمه سلامت، سیاست‌های جمعیتی و تهیه واکسن کرونا گردد. این در حالیست که هزینه خرید واکسن کرونا برای جمعیت 84 میلیونی کشور، حدود 150 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
با توجه به آمار فوق، بنظر نمی‌رسد که دولت برنامه‌ای برای واکسیناسیون کرونا بطور رایگان و همگانی داشته باشد. خوشبختانه ایران به کووکس (COVAX) پیوسته است و شایسته است مسئولان وزارت بهداشت و دیگر نهادهای مربوطه، در تعامل نزدیک با سازمان‌های بین‌المللی، حداکثر تلاش را برای تامین واکسن انجام دهند. باید به حاکمیت یادآوری کرد که واکسن کرونا، FATF و پروتوکل الحاقی نیست و نباید جان و مال مردم را بازیچه سوءمدیریت‌ها و دعواهای جناحی کرد.
اعلام بانک جهانی در اوائل مهرماه سال جاری مبنی بر تقاضا از هیات مدیره این بانک برای تصویب کمک 12 میلیارد دلاری به کشورهای فقیر برای خرید و توزیع واکسن کرونا حتی پیش از دسترسی تجاری به این واکسن نویدی برای کشورهای کرونا زده‌ای است که به تنهائی قادر به دسترسی به واکسن کرونا نیستند. به گفته دیوید مالپاس، رئیس بانک جهانی، روند توزیع این واکسن بسیار پیچیده است و پیش‌بینی‌های لازم باید هرچه زودتر انجام گیرد، با این حال تخیص این مبلغ درصورت تصویب بین 12 تا 18 ماه طول خواهد کشید.
به گزارش مجمع جهانی اقتصاد تا به حال ده‌ها کشور در سراسر دنیا میلیون‌ها واکسن به سه شرکت داروئی تولید کننده واکسن سفارش داده اند، اما پیش بینی مدل‌های تجربی اینست که اگر به عوض توزیع عادلانه واکسن در سطح جهانی ابتدا کشورهای ثروتمند همه واکسن‌های موجود را خریداری کنند، پاندمی کرونا تعداد بیشتری را به دامن مرگ خواهد کشاند. به همین دلیل است که بیش از 180 کشور دنیا، با پیوستن به کوواکس ( COVAX) که برنامه‌ای جهانی است و به همت سازمان بهداشت جهانی و موسسات خیریه برای تامین عادلانه واکسن کرونا به همه دنیا به وجود آمده، در تلاش برای جلوگیری از احتکار این واکسن توسط معدودی از کشورها هستند.
اوائل مهرماه، به دنبال انجام هماهنگی های لازم با مسئولین بهداشت، سازمان غذا و داروی کشور توافقنامه‌ای مبنی برخرید واکسن کووید 19 ازکوواکس به اتحادیه بین‌المللی واکسن فرستاد و قرار بود که گام بعدی تامین پیش پرداخت لازم باشد، یعنی بانک مرکزی دو هفته وقت داشت تا مبلغی را به عنوان پیش پرداخت تامین کند. به گفته سخنگوی سازمان غذا و داروی ایران، کیانوش جهانپور، در راستای دستور وزیر بهداشت، سعید نمکی، جهت استفاده از منابع ارزی کشور در برخی از کشورهای آسیائی، هماهنگی ها و مذاکرات متعددی با وزارت امور خارجه و طرف خارجی به صورت جدی در دستور کار قرار گرفته است. دراین حال باید گفت تنها کشورهای آسیائی که منابع ارزی ایران را در اختیار دارند چین و کره جنوبی هستند و با توجه به تاکید اخیر وزیر بهداشت مبنی بر این که ایران تعداد 16.8 میلیون دوز واکسن از کوواکس وارد خواهد کرد، و افزون برآن از طریق یک قرارداد مشترک با یک شرکت خارجی 5.5 میلیون و از شرکت دیگری 20 میلیون واکسن دیگر خریداری خواهد کرد، معلوم نیست چگونه این منابع ارزی برای این منظور مورد استفاده قرار خواهند گرفت. درایجاست که اهمیت سیاست خارجی تعاملی در تمام شئون کشور احساس می شود.
به رغم چنین ادعاهائی، اما بسیاری براین باورند که هیچ اقدام خاصی برای خرید واکسن کرونا انجام نشده و یا به نتیجه نرسیده است، و همانطور که عضو کمیسیون بهداشت مجلس، محمد علی محسنی بند پی می گوید، انستیتو پاستور تصریح کرده که واکسنی تا به حال از خارج از کشور خریداری نشده و حتی اگر هم واکسنی به کشور برسد تنها می‌شود 20 درصد جمعیت را واکسینه کرد. از سوی دیگر، یک عضو هیئت رئیسه اتاق تهران ورود واکسن کرونا به کشور را حتمی می داند و می گوید به رغم محدودیت های تحریمی کشورما برای خرید واکسن کرونا مشکلی نخواهد داشت. ناصر ریاحی بر این باوراست که حتی اموال بلوکه شده ما در کشورهای خارجی می تواند دراین مسیر به ما کمک کند. در جای دیگر، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی می‌گوید که وزارتخانه مطبوعش درحال تجهیز انبارهائی در یک فرودگاه برای نگهداری واکسن کووید 19 است و دو شرکت هواپیمائی آماده تحویل و انتقال واکسن ها به کشورخواهند شد.
اخیرا آقای روحانی گفتند به بانک مرکزی دستور دادم از هر کجا می‌شود پول مورد نیاز وزارت بهداشت را تامین کند تا برای خرید واکسن کرونا مشکلی نداشته باشیم، اما این در حالی است که سخنگوی وزارت بهداشت ایران پیش‌تر گفته بود با این که پیش پرداخت ما برای خرید واکسن در حال انجام است، اما به واسطه تحریم های آمریکا و مشکلات ایجاد شده در نقل و انتقال ارز، هنوزاین اتفاق نیفتاده است. وی اخیرا نیز تصریح کرد که ایران برای خرید واکسن کرونا سرمایه گذاری کرده، اما هنوز هیچ واکسنی توسط کشور خریداری نشده است. رئیس کمیسیون بهداشت مجلس نیزبا انتقاد از پیش خرید واکسن کرونا گفته بود وقتی به دلیل مشکلات جا به جائی پول حتی برای خرید واکسن آنفلوآنزا مشکل داریم، چرا باید 15 درصد برای واکسنی که هنوز وارد بازار نشده پول پرداخت کنیم.
به هر روی، پس ازعبور از همه موانع برای دسترسی به واکسن کرونا، با بزرگترین و نهائی‌ترین چالش یعنی نقل و انتقال پول، مسائل بانکی و موضوع اف ای تی اف روبرو هستیم. مهم‌ترین درسی که پاندمی کرونا به دنیا داده این است که هیچ کشوری به تنهائی قادر به ادامه بقا در جهان نیست و برای مقابله با مشکلات جهانی راهی به جز همکاری و مشارکت جهانی وجود ندارد، و با این که تلاش ها و پیشرفت های کشورمان برای دسترسی به واکسن کرونای ساخت ایران بسیار قابل تقدیر است، نمی توان انکار کرد که اگر ما نیز در صحنه بین المللی شانه به شانه شرکت هائی مانند فایزر یا مدرنا همکاری می کردیم می توانستیم سرعت و توانائی تولید واکسن را بیشتر کرده و عضوی از خانواده جهانی باشیم. اکنون، اما می بینیم که اصرار ما برای انزوا و تبعات جدائی از پروتکل های مالی جهانی و چالش های ناشی از آن درعین نیاز به واکسن کرونا، حتی با پیوستن به کوواکس مانع از نقل و انتقال مالی و دسترسی به این واکسن است. به گفته مدیر کل سازمان بهداشت جهانی، کووید 19 یک چالش بهداشتی بی سابقه برای جهان است که مقابله با آن تنها با همکاری بی نظیر دولت‌ها، محققان، و تولیدکنندگان قابل انجام است.
