انتقاد دکتر جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت، از نحوه اطلاع‌رسانی چینی‌ها در خصوص ماهیت ویروس کرونا با واکنش منفی سفیر چین همراه بود و شاهد بودیم که در پی آن، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در توئیتی به مدح تلاش‌های چین پرداخت و به نوعی از دولت پکن معذرت‌خواهی کرد. این اظهارات و واکنش‌ها را چگونه می‌توان توجیه نمود؟ چگونه است که عده ای در دعوای مقام داخلی و خارجی، طرف مقام بیگانه را می‌گیرند و خواستار معذرت‌خواهی و استعفای مقام مسئول کشورمان می‌شوند؟

واقعیت این است که ما هیچگانه اینچنین منزوی نبوده‌ایم و حمایت چینی‌ها از ما حیاتی است. دولت پکن به علت ذات عملگرایش، موضعی دو پهلو در قابل تحریم‌های ایران گرفته و در مواری به طرفداری از ما پرداخته و ما را امیدوار نگه داشته است. از همین روست که برخی در داخل، طرفدار سینه چاک چینی‌ها شده‌اند و هیچگونه انتقادی را از این کشور برنمی‌تابند. ولی سوال اینجاست: با توجه به اینکه چین می‌داند ما به دلیل انزوای سیاسی و اقتصادی به شدت نیازمند حمایتش هستیم، آیا هیچوقت تلاشی واقعی برای رفع تحریمها علیه ایران و خروج ما از انزوا خواهد کرد؟

با توجه به آسیب های کرونا بر کسب و کار و اشتغال در کشور، قرار است دولت سه بسته حمایتی ارائه دهد. به گفته محمد باقر نوبخت، بسته معیشتی دولت که مبلغ پرداختی آن بین 200 تا 600 هزار تومان است به 3 میلیون خانوار فاقد درآمد ثابت تعلق خواهد گرفت. نوبخت درباره 4 میلیون خانوار با مشاغل خرد که با مشکلات اقتصادی مواجه هستند گفته بود مبلغی بین یک تا 2 میلیون تومان وام قرض الحسنه و بدون ضامن برای این قشرها درنظر گرفته شده که نخستین بسته قراربوده تا پایان سال 98 دراختیار مشمولین قرارگیرد، و دوبسته دیگر نیز در ابتدای سال 99 توزیع میشود.

برای گذار از بحران اقتصادی ناشی از کرونا، دولت باید دو رویکرد را به موازات هم پیگیری کند. از یک سو، ارائه بسته کمک مالی و تشکیل «صندوق حمایت از کسب و کارهای خرد»، و از سوی دیگر، کاهش مخارج دولت و حاکمیت. در شرایطی که درآمدهای نفتی بیش از پیش کاهش یافته و حمایت‌های مالی دولت باید از طریق معافیت‌های مالیاتی و کمک‌های مستقیم تحقق یابد، ضروریست مخارج نهادها و موسسات خاص کاهش یابد تا با آزادسازی بودجه، شرایط برای ارائه بسته های نجات مالی فراهم شود.

در نخستین جلسه هیئت دولت امسال، آقای روحانی با اشاره به ملزمات تحقق شعار «جهش تولید» گفت «تولید بدون سرمایه گذاری امکان پذیر نیست.» تاکید بر بحث سرمایه‌گذاری به نوعی تاکید بر پیش‌نیازهای سیاسی بهبود وضع تولید است، زیرا افزایش سرمایه‌گذاری مستلزم امنیت سرمایه و جذب سرمایه خارجی است. البته در کنار بحث حمایت از تولید، باید بر حمایت از تولیدکننده هم تاکید کرد که این امر مستلزم بهبود فضای کسب و کار و مقابله با رانت و انحصار است.

هرچند سرمایه‌گذاری از پیش نیازهای تولید است ولی تا وقتی که فضایی رقابتی در حوزه تولید ایجاد نکنیم، نمی‌توانیم از بهبود کمی و کیفی کالاهای ایرانی سخن بگوییم. نمونه روشن تاثیر منفی سرمایه‌گذاری بودن رقابت، وضعیت نامناسب صنعت خودروسازی کشورمان است. با این تفاصیل می‌توان دید که بهبود وضعیت تولید، هدفی بلندپروازانه است زیرا مستلزم مقابله با انحصار در داخل و اصلاح سیاست خارجی کشور می‌باشد.

با نامگذاری نخستین روز بهار توسط سازمان ملل به عنوان روز جهانی شادی، شاید شایسته نباشد در این روزهای نخست سال، نبود نشاط و شادی در کشورمان را زیر ذره بین قرار دهیم، اما تازه‌ترین گزارش جهانی خوشبختی که به بررسی وضعیت سعادت و احساس خوشبختی در 156 کشور می‌پردازد، جای تامل دارد. در گزارش سال 2020، برای نخستین بار، افزون بر کشورها، 186 شهر دنیا نیز برای یافتن تاثیر محیط های اجتماعی، شهری و طبیعی بر شادی مردمانشان مورد بررسی قرار گرفته اند. این گزارش که توسط کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل تهیه شده، شرایط کنونی زندگی شهروندان 18 سال به بالا و معیار های رفاهی زندگی روزمره آنان را بررسی می کند و در ارزیابی این بررسی ها، توجه به پاسخ‌هائی مانند احساس شادی و لذت از اتفاقات روزانه و یا بر عکس، احساس غم، اندوه و خشم در نظر گرفته شده است. 

در میان 156 کشور دنیا، ایران رتبه 118 را داراست که به مراتب پائین‌تر از بسیاری از کشورهای منطقه مانند ترکیه (رتبه 93) کویت (رتبه 48) بحرین (رتبه 40) امارات (رتبه 21 ) و حتی عراق (رتبه 110) است. در سال 2015 میلادی رتبه ایران 110 بود. افت شاخص خوشبختی در ایران احتمالا ناشی از دشوارتر شدن شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور است. البته هرچند درآمد سرانه کشورها یکی از فاکتورهای سنجش احساس خوشبختی است، ولی برخی از کشورهای فقیر رتبه قابل قبولی دارند که این امر حاکی از اهمیت فاکتورهایی مانند آزادی‌های اجتماعی و سیاسی است. متاسفانه در کشور ما، علاوه بر مشکلات معیشتی، فاصله زیادی میان مطالبات شهروندان طبقه متوسط با میزان آزادی‌های سیاسی و اجتماعی وجود دارد که این امر باعث کاهش احساس خوشبختی بوده است.