دور اول نشست کمیسیون مشترک برجام که با حضور ایران و گروه 1+4 در وین از سر گرفته شده بود، پایان یافت. در این نشست شرکت‌کنندگان تصمیم به تسریع روند گفتگوها گرفتند و توافق شد فعالیت گروه‌های کارشناسی در دو حوزه لغو تحریم‌ها و هسته‌ای به صورت فشرده و سریع ادامه یابد. همچنین تصمیم گرفته شد گروه کارشناسی سوم با نام «گروه کارشناسی ترتیبات اجرایی» با هدف گفت‌وگو در خصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت آمریکا به برجام تشکیل شود. عباس عراقچی روند مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده و البته از چالش های سخت پیش رو سخن گفته است.

رئیس هیئت روسی در توئیتی نوشت که محتوای مذاکرات ایران و گروه 1+4  ثابت کرد که اعضا در مورد احیای نسخه اصلی توافق متحد هستند. ساعاتی پیش از این جلسه، نشست سه‌جانبه هماهنگی میان رؤسای هیات‌های ایران، روسیه و چین برگزار شده بود که طی آن، طرف‌ها، خواستار لغو یک‌جای تحریم‌های آمریکا بعنوان شرطی ضروری برای بازگشت این کشور به برجام شدند. این تحولات در شرایطی صورت می‌گیرد که فایل صوتی فاش شده دکتر ظریف و اظهاراتشان درباره سنگ‌اندازی‌های روسیه در جریان مذاکرات برجام، بحث‌برانگیز شده و دوقطبی‌های داخلی در حوزه سیاست خارجی را پررنگ‌تر کرده است.

تنها دو ماه به انتخابات ریاست جمهوری مانده ولی هنوز مردم نمی‌دانند قرار است کدام «رجل سیاسی» نامزد قطعی انتخابات شود و کدام نامزد رد صلاحیت شود و کدام نامزد به نفع این یا توصیه آن، کنار برود. در چنین شرایطی چطور می‌توان انتظار داشت که مردم به برنامه نامزدها رای بدهند؟

سخنان رهبر انقلاب در آغاز سال نو در مورد اهمیت جایگاه ریاست جمهوری به عنوان مهمترین، موثرترین، پر مشغله ترین و پرمسئولیت‌ترین مدیریت در کشور بار دیگر یادآور اهمیت نهاد ریاست جمهوری در کشور ما بود که به گفته معظم‌له، مستلزم آشنائی نامزدها با مشکلات کشور و ارائه برنامه و راه حل است. وضعیت اقتصادی کشور اما بسیار بحرانی است که این بحران از سوی ریشه در انزوای سیاسی و اقتصادی ایران دارد و از سوی دیگر ناشی از نبود اراده سیاسی در داخل برای پایان دادن به اقتصاد رانتی و غیررقابتی است. همانطور که محسن جلال‌پور یادآور شده، بخش خصوصی دریافته که اراده‌ای برای خروج اقتصاد کشور از مناسبات نوچه‌پروری و تیولداری وجود ندارد و به همین دلیل در طول این سال‌ها بنگاه‌های رانتی به شدت رشد کرده و رشته امور را در دست گرفته‌اند.

گزارش های آماری حاکیست نرخ تورم در سال 99 بیش از 35 درصد بوده و نرخ تورم در فروردین ماه به 2.7 درصد رسیده است. با این تفاصیل وضعیت تورم در سال جاری بهتر از سال 99 نخواهد بود و قطعا به کمتر از 20 درصد نخواهد رسید. به گفته جواد حسین زاده، رئیس مرکز آمار، تورم نقطه‌ای به 49.5 درصد رسیده که نشان دهنده رشد قیمت‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل است. تورم سالانه برای 164 خوراکی، 43.5 درصد و برای 311 قلم غیر خوراکی‌ها و خدمات، 36.7 درصد در فروردین بوده است. تورم سالانه ما برای مناطق روستایی با 40.6 درصد، نسبت به مناطق شهری با 38.6 درصد بیشتر بوده که از تورم بالای خوراکی‌ها نشات می‌گیرد.

هر دولتی که سرکار بیاید باید مسئله تورم و بوجه را در اولویت قرار دهد ولی متاسفانه اراده سیاسی لازم برای کاهش مخارج دولتی و حاکمیتی وجود ندارد. در این میان دسترسی ایران به منابع ارزی کشور نیز به علت تحریم‌ها و انزوای بانکی کشور کاهش یافته که این امر در کنار روند انبساطی مخارج حاکمیت، به یک بحران انجامیده است. همانطور که پیشتر به نقل از صندوق بین المللی پول گزارش شد، دسترسی کشور به ذخایر ارز و طلا، بیش از 90 درصد کاهش یافته است. در پایان سال 2018، ما به بیش از 121 میلیارد دلار دسترسی داشتیم ولی در پایان سال 2020، این رقم به 4 میلیارد دلار رسید. فشار تحریم‌های خارجی، انزوای اقتصادی و سیاسی کشور، و نیز سوءمدیریت‌ در استفاده از منابع ثروت ملی و بین نسلی وضعیتی بحرانی ایجاد کرده است. در این شرایط عدم دسترسی به منابع باید نسبت به برداشت‌های غیرتوسعه‌ای از صندوق توسعه نیز هشیار بود و هشدار داد.

تنها دو روز پس از انتشار خبرهای مربوط به اختلال در سیستم برق تاسیسات نطنز، عباس عراقچی از آغاز غنی‌ سازی 60 درصدی خبر داد. معاون سیاسی وزارت امورخارجه همچنین گفت: یک‌هزار سانتریفیوژ دیگر با 50 درصد ظرفیت بیشتر به ماشین‌های موجود در نطنز، علاوه بر جایگزینی ماشین‌های صدمه دیده، اضافه می‌شود. متاسفانه تحولات روزهای اخیر به افزایش سطح تنش و افزایش چالش‌ها برای پیگیری مذاکرات انجامیده است. در این میان شایسته است گروه مذاکره کننده اتمی ایران مرعوب جوسازی‌های جنگ طلبان داخلی و خارجی نشوند و با تمام قوا، راه تعامل و دیپلماسی را باز نگه دارد.

توقف مذاکرات، خواست جنگ طلبان داخلی و خارجی است و در این راستا، ما باید مراقب هرگونه اشتباه محاسبه و تبعات ناخواسته و غیرقابل کنترل سیاست‌هایمان باشیم. هرچند افزایش غنی‌سازی به عنوان یک اهرم فشار معرفی شده، ولی می تواند به نقض غرض اولیه خود بیانجامد و متحدانی همچون روسیه و چین را نیز نگران کند. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در واکنش به تصمیم ایران برای آغاز غنی‌سازی 60 درصدی نوشته: آن‌هایی که دست به دام خرابکارانه علیه تاسیسات هسته‌ای در نطنز زدند احتمالاً به دنبال تضعیف روند احیای برجام بودند، ولی احتمال «اثرات جانبی» این اقدامات را که می تواند قابل توجه باشد دست کم گرفته اند. دراین راستا، ما باید تمام تلاش‌ها را انجام دهیم تا اثر جانبی تحولات اخیر، توفق مذاکرات و افزایش تنش‌ها با غرب نباشد.